Internet – sieć komputerowa o światowym zasięgu, złożona z wielu tysięcy mniejszych sieci, łącząca ze sobą miliony komputerów na wszystkich kontynentach. Sieć ta to nie tylko szybkie i wygodne narzędzie komunikacyjne czy źródło rozrywki, ale przede wszystkim nieocenione źródło informacji. Internet jest więc jedynym powiązaniem wszystkich cech, jakie posiadają współczesne media, co czyni go szczególnie przydatnym elementem naszego życia. Z tych względów zainteresowanie Internetem stale rośnie.

Internet zrewolucjonizował sposób komunikacji między ludźmi, umożliwiając szybkie przesyłanie wiadomości. Stworzył nowe, bogate źródło informacji i rozrywki oraz umożliwił powstanie handlu elektronicznego. Przez Internet możemy zarządzać naszymi finansami w banku, zrobić zakupy, zamówić bilet lotniczy, skomunikować się z dowolnym miejscem na całym globie, wyszukać wiadomości encyklopedyczne a nawet przeszukać zasoby Biblioteki Kongresu. Coraz bardziej popularne staje się studiowanie na odległość. Obecnie z sieci WWW korzysta na całym świecie ponad 300 milionów ludzi (wg International Data Corp.).

Dzięki łatwemu dostępowi do Internetu, każda firma, organizacja czy osoba prywatna może zaistnieć w „światowej pajęczynie” i zareklamować się poprzez stworzenie własnego serwisu WWW, lub chociażby wizytówki w postaci strony WWW.

Istotnym elementem światowej sieci jest jej ogólnodostępność. W Stanach Zjednoczonych już od kilku lat działa program, w ramach którego wszystkie szkoły korzystają z globalnej sieci komputerowej, umożliwiając dzieciom i młodzieży powszechny dostęp do nieprzebranych zasobów Internetu.

W Polsce od początku 1995r. uruchomiony jest program „Internet dla szkół”. Zgodnie z tym programem, każda szkoła będzie wyposażona w pracownię internetową. W większości polskich szkół funkcjonują już pracownie komputerowe z dostępem do Internetu. Coraz więcej szkół umieszcza swoje wizytówki na stronach WWW widząc w tym element promocji szkoły.

Jednak korzyści z tworzenia stron WWW przez uczniów są o wiele większe. Zadaniem współczesnej szkoły jest przygotowanie uczniów do życia we współczesnym świecie, który trudno dziś sobie wyobrazić bez komputerów i umiejętności posługiwania się nimi. Uczniowie tworząc strony tematyczne rozwijają nie tylko swoje umiejętności z zakresu informatyki, ale również poszerzają swoje zainteresowania o inne dziedziny wiedzy. Tak przygotowany materiał może zostać opublikowany w sieci lub w postaci np. prezentacji może być wykorzystany podczas zajęć na różnych przedmiotach jako materiał dydaktyczny.

Stronę internetową placówki w której pracuję utworzyłam w kwietniu 2002r. Początkowo miała być ona jedynie wizytówką naszej szkoły. Obecnie witryna rozrasta się o kolejne podstrony, na których zamieszczam m in. ważne wydarzenia z życia szkoły, osiągnięcia uczniów, prace uczniów wykonane podczas zajęć koła informatycznego. W niedalekiej przyszłości zamierzam utworzyć strony, na których nauczyciele naszej szkoły będą mogli zamieszczać ciekawe scenariusze lekcji, scenariusze uroczystości szkolnych i inne opracowania.

Z racji tego, że strona jest dostępna w lokalnej sieci Intranet, w przyszłości będzie tu można znaleźć materiały pomocne w nauczaniu innych przedmiotów.

Niniejsze opracowanie powstało na podstawie doświadczeń, jakie zdobyłam podczas tworzenia swojej pierwszej strony internetowej. Składa się z dziesięciu rozdziałów w tym sześciu załączników. W rozdziale pierwszym i drugim przedstawiam najważniejsze informacje dotyczące Internetu, jego historii i znaczących dat. To w jaki sposób działa Internet przedstawiam w rozdziale trzecim. Rozdział czwarty zawiera opis usług, jakie obecnie oferuje Internet. Szerzej w tym rozdziale omówiłam usługę WWW, niezbędną do zaistnienia w „światowej pajęczynie”. W rozdziale piątym przedstawiam narzędzia, jakie mogą być przydatne do tworzenia stron WWW. Opis tworzenia szkolnej witryny o adresie www.sp36lodz.z.pl przedstawiam w rozdziale szóstym tego opracowania. Rozdział siódmy to przepis, jak umieścić stronę na wybranym serwerze i jak wypromować ją w Internecie, aby była łatwo dostępna dla innych użytkowników Sieci. W rozdziale ósmym zamieściłam słowniczek najczęściej spotykanych pojęć i stosowanych skrótów. Rozdział dziewiąty zawiera bibliografię. Zestaw darmowych kont WWW, aliasów, katalogów stron WWW i wyszukiwarek dostępnych w Polsce znajduje się w załącznikach pracy w rozdziale dziesiątym.

2 GENEZA I ROZWÓJ INTERNETU

2.1 ROZWÓJ INTERNETU NA ŚWIECIE

Początek rozwoju sieci Internet przypada na lata sześćdziesiąte i został zainicjowany potrzebami militarnymi armii Stanów Zjednoczonych. Departament Obrony powołał wówczas specjalną Agencję Zaawansowanych Projektów Badawczych pod nazwą ARPA (Advanced Research Projects Agency ), której głównym zadaniem było opracowanie nowych technologii informacyjnych.

W efekcie tych działań, w roku 1969 uruchomiono pierwszą prototypową sieć o nazwie ARPANET (Advances Research Project Agency Network), łączącą cztery ośrodki akademickie: Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, Uniwersytet w Santa Barbara, Instytut Stanford w Palo Alto oraz Uniwersytet Stanowy w Utah.

Dzięki dynamicznemu rozwojowi w roku 1972 Sieć obejmowała swym zasięgiem cały kontynent amerykański, a rok później dotarła do Europy. W Europie powstał EARN (European Academic and Research Network) - Europejska Akademicka i Badawcza Sieć Komputerowa. Zdefiniowano wówczas podstawowy protokół NCP, protokoły zdalnego przesyłania plików - FTP oraz logowania - Telnet. Błyskawiczną karierę zrobił system poczty elektronicznej e-mail, dzięki szybkiemu przesyłaniu wiadomości na duże odległości.

W latach siedemdziesiątych gwałtownie wzrastało zainteresowanie techniką informatyczną. Coraz więcej ośrodków badawczych i firm dysponowało własnymi lokalnymi sieciami komputerowymi przyłączonymi do Internetu za pośrednictwem zdalnych terminali.

Przełomowym momentem w historii Internetu było stworzenie nowej topologii sieci. W 1986 roku w USA powstał NSFNET - ogólnokrajowa sieć szkieletowa o dużej przepustowości, łącząca mniejsze, lokalne sieci z „kręgosłupem" tzw. routerem czyli urządzeniem pozwalającym na łączenie ze sobą mniejszych sieci. Był to początek eksplozji Internetu. Coraz większą popularność zdobywał Usenet i listy dyskusyjne, opracowany został IRC (Internet Relay Chat) - usługa, pozwalająca na pogawędki na żywo.

W 1992 liczba podłączonych komputerów w Internecie przekroczyła liczbę 1.000.000.

Szybki rozwój technologii informacyjnej wymusił powołanie międzynarodowego forum do nadzoru Sieci. Zadaniem instytucji, wchodzących w skład forum, jest udział w tworzeniu zasad użytkowania i architektury Internetu. Do instytucji tych należą:

Internet Society – http://www.isoc.org

Internet Engineering Task Force - http://www.ieft.cnri.reston.va.us/home/html

Internet Architectures Board - http://www.uab.org/lab/

Internet Assigned Numbers Authority - http://www.eee.isi.edu/div7/iana/

Commercial Internet Exchange Association -http://www.cix.org/CIX/home.html

World Wide Web Consortium - http://www.w3.org/pub/WWW/

Commerce Net - http://www.commerce.net/information/about.html

Początkowo zainteresowania Siecią przejawiały duże ośrodki akademickie i organizacje państwowe. Jednak już od kilku lat rośnie zainteresowanie mniejszych przedsiębiorstw oraz placówek oświatowych, jak również osób prywatnych. Powstały firmy oferujące odpłatny dostęp do Internetu poprzez swoje łącza oraz telefoniczne numery dostępowe, gdzie połączenie następuje za pomocą modemu.

Wiele firm od razu doceniło zalety Internetu jako medium pozwalające dotrzeć wprost do odbiorcy. Początkowo reklama w Internecie była zakazana, gdyż wynikało to z akademickiego charakteru Sieci. Dziś tworzenie komercyjnych stron WWW i umieszczanie na nich reklam przynosi ogromne zyski. Pojawiły się usługi komercyjne, do Sieci dołączyły banki, sklepy internetowe, biblioteki, księgarnie i firmy.

Najważniejsze daty z historii Internetu przedstawia załącznik 1.

2.2 ROZWÓJ INTERNETU W POLSCE

Polska przystąpiła do Internetu w roku 1990 przyłączając się do światowej sieci EARN (Binet). Początkowo sieć obejmowała swym zasięgiem ośrodki akademickie. Obsługą polskiej sieci zajął się Zespół Koordynujący Naukowe i Akademickie Sieci Komputerowe, który w niedługim czasie przekształcił się w jednostkę Komitetu Badań Naukowych – NASK. Stworzenie polskiej gałęzi sieci EARN było bardzo dużym osiągnięciem, choć początkowo dla zwykłego użytkownika jedyną korzyścią płynącą z Sieci był dostęp do poczty elektronicznej.

Uniwersytet Warszawski jako pierwszy uruchomił sieć lokalną LAN z dostępem do Internetu. W roku 1991 powstały kolejne sieci lokalne: Centrum Astronomicznego PAN i Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Od roku 1992 NASK rozpoczął systematyczną rozbudowę polskiej gałęzi Internetu uruchamiając między innymi łącze internetowe Warszawa - Szokholm o przepustowości 155Mbps.

W połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpił masowy dostęp do Internetu przez modem. Do przesyłania danych zaczęto wykorzystywać również sieci telewizji kablowych. Od tego czasu liczba użytkowników gwałtownie wzrosła, zwiększyła się też liczba i różnorodność informacji.

Mamy już w Polsce kilkanaście bardzo dobrych serwisów aukcyjnych. Powstaje coraz więcej sklepów internetowych. Tworzone są wciąż nowe portale tematyczne, które skupiają szereg usług i firm związanych z daną branżą. Bardzo dynamicznie rozwija się technologia wspomagająca pracę Sieci, która z dnia na dzień czyni ją coraz lepszą.

Polski użytkownik wykorzystuje Internet do wyszukiwania i pozyskiwania informacji (np. z aktualnych serwisów informacyjnych, katalogów bibliotek, tematycznych baz danych), udostępnianych przez instytucje i osoby prywatne głównie w postaci stron hipertekstu, zorganizowanych w system zwany World Wide Web (WWW).

Sieć w dużym stopniu wykorzystywana jest do przesyłania poczty elektronicznej i wymiany informacji w grupach zainteresowań tzw. grupach dyskusyjnych. Dialog pomiędzy użytkownikami Internetu umożliwia program IRC (Internet Relay Chat), zapewniający jednoczesną łączność wielu osób. Internet jest coraz częściej wykorzystywany do przesyłania głosu, a także obrazu rejestrowanego przez podłączoną do komputera kamerę spełniając funkcję wideokonferencji.

Użytkownicy Internetu posługują się na ogół komputerami osobistymi połączonymi z Internetem poprzez lokalną sieć komputerową lub poprzez sieć telefoniczną i modem. Liczbę użytkowników Internetu w Polsce ocenia się na kilkaset tysięcy i rośnie ona bardzo szybko dzięki łatwemu dostępowi modemowemu, jaki udostępnia Telekomunikacja Polska i inne firmy.

Powszechny dostęp do Internetu sprawia, że gromadzi się w nim znaczna ilość informacji mało użytecznych lub niewiarygodnych, co należy brać pod uwagę podczas przeglądania danych z prywatnych stron internautów. „Serfując po Internecie” należy wyrobić w sobie umiejętność weryfikacji uzyskanych informacji.

Użytkowanie Internetu jest niekiedy utrudnione wskutek niedostatecznie wydajnych urządzeń i technik telekomunikacyjnych. Miejmy jednak nadzieję, że bariera ta40

wraz z upowszechnieniem technik informacyjnych i telekomunikacyjnych zostanie zlikwidowana.

Najważniejsze daty w polskim Internecie przedstawia załącznik 2.

3 JAK DZIAŁA INTERNET?

Internet nie jest jedną siecią, ale połączeniem wielu mniejszych sieci tzw. „podsieci". Jednym z poważniejszych założeń tej technologii było to, aby każdy komputer pracujący w dowolnej części Internetu mógł nawiązać łączność z dowolnym, innym użytkownikiem sieci. Dość dużą rolę w strukturze sieci odgrywają tzw. „routery” zajmujące się przesyłaniem pakietów danych z jednej części sieci do innej.

Router jest punktem, który łączy ze sobą dwie sieci. Każda z nich interpretuje go jako swój element. W podsieci zainstalowany jest co najmniej jeden router. Jego zadaniem jest zbieranie pakietów danych, które nie mogą być dostarczone w ramach danej sieci lokalnej i przekazanie ich dalej do następnego routera, który sprawdza, czy dane adresowane należą do jego sieci - jeśli tak, to przekazuje je do serwera, a jeśli nie, to przesyła kolejnemu routerowi. Dane w sieci krążą w ten sposób do momentu, aż zostanie odnaleziony adres, pod który zostały wysłane.

W przypadku uszkodzenia lub przeciążenia którejś z podsieci, pakiety danych kierowane są inną drogą.

Internet spełnia więc dwie ważne cechy:

· funkcjonuje, pomimo awarii poszczególnych podsieci;

· poszczególne podsieci bez przeszkód komunikują się ze sobą dzięki odpowiednim protokołom i standardom.

Podstawowym protokołem w sieci Internet jest protokół TCP/IP. Najniżej w hierarchii stoi protokół IP (Internet Protocol). Pakietowy sposób przesyłu danych wymaga, aby przesyłaną informację podzielić na ściśle określone części tzw. pakiety. Tak więc informacje przesyłane są w postaci pakietów o średniej wielkości ok. 1500 bajtów. Każdy z takich pakietów, dzięki protokołowi IP, otrzymuje nagłówek pełniący rolę etykiety adresowej. Znajdują się tam m.in. takie informacje jak: adres nadawcy i odbiorcy oraz długość pakietu. Z danych tych korzystają m.in. routery, aby właściwie dostarczyć dane do adresata. Protokół IP nie ma informacji o tym, co się dzieje z pakietami po wysłaniu, dlatego potrzebny jest dodatkowy protokół TCP (Transmission Control Protocol), który jest nadrzędny wobec IP i dba o to, aby pakiety dotarły w całości do adresata. I podobnie jak poprzednio, protokół TCP do każdego pakietu dołącza swoją część nagłówka, w której m.in. numeruje wszystkie wychodzące pakiety i oczekuje odpowiedzi od serwera adresata czy wszystkie przesyłki dotarły a jeżeli nie, ponawia wysyłanie zagubionych części. W nagłówku TCP znajduje się również numer portu, który identyfikuje określoną usługę w sieci. Po tym numerze serwer docelowy określa, który z programów ma zająć się obsługą otrzymanych danych.

Komputery włączone do światowej Sieci nazywane są węzłami sieci (ang. host). Adresem każdego komputera w sieci Internet jest czteroliczbowy identyfikator - jedyny w skali światowej, zwany adresem IP (np. 194.168.159.166) - gdzie każda z liczb może przybierać wartość od 0 do 255. Korzystanie z tak zapisanych adresów jest uciążliwe, dlatego wprowadzono sposób adresowania bardziej przystępny i łatwy do zapamiętywania.

Każdy z serwerów ma określoną nazwę oraz posiada drzewiastą strukturę domen, w których zostały umieszczone serwery. Poszczególne domeny oddzielone są od siebie kropkami, tak jak w adresie IP.

Na samym szczycie tego systemu znajdują się „Domeny Najwyższego Poziomu" (Top – Level - Domains). Jest to ostatnia część adresu umieszczona z prawej strony. Do tej kategorii należą domeny grupujące serwery według ich znaczenia (treści):

· .com - instytucje komercyjne,

· .edu - instytucje edukacyjne,

· .gov - instytucje państwowe, agendy rządowe,

· .net - firmy oferujące usługi sieciowe,

· .mil - organizacje wojskowe,

· .org - organizacje nierządowe,

lub pochodzenia geograficznego np.:

O liczbie poziomów świadczy liczba słów oddzielonych kropkami np.: ipe.civ.pl - domena trzeciego poziomu.

Do tego, aby przetłumaczyć zapis tekstowy adresu domen na zapis cyfrowy, jakim posługuje się protokół IP potrzebny jest program, który będzie konwertował te zapisy. Taką rolę spełnia serwer DNS (Domain Name System). Działa on następująco:

1. Użytkownik wpisuje do okna przeglądarki WWW adres witryny, którą chce otworzyć np. www.sp36lodz.z.pl;

2. Przeglądarka komunikuje się z serwerem DNS i przekazuje mu wpisany adres;

3. Serwer DNS wysyła do przeglądarki użytkownika numer IP odpowiadający wpisanemu adresowi;

4. Przeglądarka wysyła żądanie pobrania strony pod otrzymany od serwera DNS adres IP;

5. Komputer posiadający dany adres IP wysyła informacje do przeglądarki, dzięki której możemy już oglądać witrynę.

W przypadku adresowania poczty elektronicznej do adresu komputera dodajemy jeszcze identyfikator, tzw. login użytkownika - adresata pracującego na danej maszynie, łącząc go z adresem komputera za pomocą znaku @ (at lub małpa). W celu nawiązania komunikacji z serwerem internetowym potencjalny klient musi znać nie tylko jego numer IP, ale również numer portu. Z tego względu poszczególne numery portów z przedziału do 0 do 1024 są na stałe przyporządkowane różnym usługom internetowym (takim jak FTP czy IRC).

Najpopularniejsze usługi i ich numery portów:

Port:	Protokół:	Opis:
20 i 21	FTP	Transmisja danych (pobieranie z sieci)
23	Telnet	Zdalne połączenie z innym komputerem
25	SMTP	Wysyłanie listów e-mail
80	HTTP	Przeglądanie stron WWW
110	POP3	Pobieranie poczty
119	NNTP	Usenet - Grupy dyskusyjne
6667	IRC	Rozmowy na żywo

Danych tych nie trzeba jednak pamiętać, ponieważ programy same rozpoznają port serwera, z którym mają się połączyć.

Obecnie trwają prace nad rozszerzeniem adresu IP bo jak twierdzą specjaliści w dziedzinie komunikacji, według dokonanych prognoz już w roku 2005 może zabraknąć wolnych adresów IP. Jeśli tak się stanie, rozwój nowych portali i serwisów może zostać zahamowany.

4 PODSTAWOWE USŁUGI INTERNETOWE

Trudno jest dziś określić granice Internetu. Efektywne korzystanie z jego zasobów jest uzależnione od poznania przez użytkownika podstawowych usług, jakie oferuje Internet.

Na rynku pojawiły się wyspecjalizowane firmy zwane dostawcami usług internetowych, które za odpowiednią opłatą udzielają dostępu do sieci zapewniając określone warunki swym użytkownikom. Większość z tych usług jest również dostępna w Sieci za darmo. Korzystając jednak z darmowych ofert jesteśmy często odbiorcami dodatkowych reklam.

Najpopularniejsze usługi jakie oferuje Internet to:

Poczta elektroniczna - e-mail

Dzięki niej możemy wysyłać listy do innych internautów. Do korzystania z poczty e-mail potrzebny jest program zwany „klientem e-mail". Najpopularniejsze programy pocztowe to Microsoft Outlook oraz Netscape Messenger. Przewagą poczty elektronicznej nad pocztą tradycyjną jest to, że niezależnie od tego, jak daleko od siebie znajdują się nadawca i adresat, list dociera do adresata od kilku sekund do kilku minut. Poza tym za wysłanie listu elektronicznego nic nie płacimy (jedynie za połączenie z Internetem). Jest to więc idealny sposób na utrzymanie kontaktu z bliskimi mieszkającymi w innych miastach, czy też za granicą.

Transmisja plików czyli FTP (Files Transfer Protocol)

Jest to najbardziej popularna forma przesyłania plików. Pozwala kopiować pliki z jednego komputera na drugi. Dostęp do plików za pomocą programu FTP może, choć nie musi, wymagać dysponowania kontem na zdalnym komputerze.

World Wide Web - WWW

WWW to ogromna internetowa multimedialna biblioteka. Dostęp do niej uzyskujemy poprzez program zwany „przeglądarką internetową". Najpopularniejsze przeglądarki internetowe to Microsoft Explorer i Netscape Navigator. Wpisując w okienko przeglądarki adres strony (witryny) internetowej, na naszym ekranie ukazują się przechowywane pod tym adresem informacje: tekst, grafika, animacje, często dźwięk czy nawet film. Do poszukiwania informacji wśród milionów stron WWW służą specjalne mechanizmy zwane wyszukiwarkami oraz katalogi posegregowanych tematycznie witryn.

Grupy dyskusyjne Usenet (news)

Dzięki tym serwisom możemy prowadzić dyskusje z innymi internautami. Jeśli wyślemy list na forum dyskusyjne Usenetu, wszyscy inni internauci korzystający z tego samego forum będą mogli list ten przeczytać i na niego odpowiedzieć. Wiadomości zostają rozsyłane do specjalnych serwerów – news servers, których zawartość jest dostępna dla wszystkich użytkowników grupy.

IRC (Internet Relay Chat)

IRC czyli rozmowy na żywo przez Internet. IRC przypomina Radio CB - podzielony jest na kanały tematyczne, na których możemy prowadzić rozmowy na żywo z innymi internautami (po wpisaniu tekstu z klawiatury i naciśnięciu Enter jest on od razu widoczny dla wszystkich innych osób na kanale).

Komunikatory: ICQ, GG i inne - internetowy pager.

Dzięki nim nasi znajomi wiedzą, w którym momencie jesteśmy w Sieci, a także mogą nam wysłać krótką wiadomość lub porozmawiać na żywo podobnie, jak w IRC.

4.1 WORLD WIDE WEB – WWW

Informacje udostępniane za pomocą stron WWW mają postać dokumentów hipertekstowych, tzn. takich, które oprócz bezpośrednio niesionej treści, pozwalają odwoływać się do innych obiektów w Sieci. System ten umożliwia tworzenie połączeń między niezależnymi dokumentami przez wskazanie właściwego linku do kolejnego dokumentu. Otwierający się nowy dokument jest całkowicie niezależny od tego, od którego prowadził odnośnik. Dzięki takiemu rozwiązaniu istnieje możliwość szybkiego, bezpośredniego przechodzenia pomiędzy różnymi serwerami, często bardzo odległymi od siebie. Hipertekstowy model struktury informacji umożliwia również przechodzenie od informacji powierzchniowej do bardziej szczegółowej.

Usługa WWW podobnie jak inne usługi sieciowe wykorzystuje model klient – serwer. Każdy komputer otwarty dla zewnętrznego dostępu sieciowego jest nazywany serwerem lub hostem. Host to komputer podłączony do Sieci, który udostępnia innym użytkownikom Internetu swoje informacje. Serwer WWW jest urządzeniem, w którym są magazynowane strony WWW i udostępniane poszczególnym użytkownikom Sieci. Serwerem może być praktycznie każdy komputer podłączony do Internetu. Zadaniem serwera jest realizowanie żądań otrzymywanych od użytkowników, wysyłanie odpowiednich plików i wykonywanie skryptów. Użytkownik, który chce korzystać z zasobów sieci Web, musi dysponować odpowiednim oprogramowaniem.

Dostęp do danych przechowywanych na serwerach odbywa się za pomocą specjalnego programu tzw. przeglądarki internetowej. Przeglądarka zgodnie z wykorzystywanym przez WWW protokołem HTTP (HyperText Transfer Protocol) formułuje żądania przysłania wybranej strony. Protokół HTTP jest zbiorem reguł normalizujących pracę Sieci oraz jednoznacznie określa zasady komunikacji pomiędzy przeglądarką i serwerem. Podczas nawiązania łączności z serwerem przeglądarka wysyła prośbę o udostępnienie odpowiedniej strony WWW. W odpowiedzi serwer przesyła kopię pliku do przeglądarki.

Strony WWW opisane są językiem HTML zapisanym w formacie ASCII. Dokumenty WWW muszą być zrozumiałe dla przeglądarki, która przetwarza kod źródłowy języka HTML na gotową stronę. W plikach, które docierają do przeglądarki znajdują się specjalne znaki sterujące tzw. znaczniki, które są odczytane i wyświetlone przez przeglądarkę w postaci gotowej strony. Po odczytaniu informacji dotyczącej grafiki przeglądarka pobiera odpowiedni plik graficzny i wstawia go w odpowiednie miejsce strony.

5 JĘZYK I NARZĘDZIA DO TWORZENIA STRON

5.1 HISTORIA HTML-A

Pierwsze prace nad systemem prezentowania i organizowania dużych ilości danych rozpoczęła firma IBM w końcu lat 60. Efektem tych działań był pierwszy język umożliwiający formatowanie i wyszukiwanie danych w dużych ilościach zbiorów tekstowych. Nazwano go GML (General Markup Language). W 1978 roku na podstawie GML stworzono SGML (Standard Generalized Markup Language), który pozwalał na tworzenie uniwersalnych zestawów symboli opisujących dokumenty. SGML to metajęzyk, czyli język za pomocą, którego definiowane są nowe języki podrzędne. Dopiero takie języki przeznaczone są do otworzenia dokumentów.

Na podstawie SGML zespół laboratoriów badawczych w CERN, w Szwajcarii opracował jhipertekstowy – HTML, język niezbędny do publikowania materiałów w World Wide Web (WWW). Z upływem czasu dynamika rozwoju HTML–a spowodowała powołanie do życia międzynarodowego forum, sprawującego nadzór nad rozwojem Sieci.

W 1994 roku powstało W3C (World Wide Web Consortium) – założone i finansowane przez czołowych producentów branży informatycznej i telekomunikacyjnej. Głównym zadaniem Konsorcjum stało się kształtowanie obrazu Internetu poprzez tworzenie i standaryzowanie najnowszych rozwiązań technicznych. W rzeczywistości W3C nie jest jedynie organem opiniotwórczym, ale zajmuje się także rozwijaniem dotychczasowych i tworzeniem nowych standardów dla WWW.

5.2 CO TO JEST HTML?

HTML, to skrót od HyperText Markup Language. Jest to uniwersalny język opisu dokumentów, służący do przetwarzania informacji, którą chcemy przekazać, na to, co przeglądarka potrafi odczytać. Pozwala on na formatowanie tekstu, dołączanie grafiki, dźwięków lub klipów wideo oraz nadaje dokumentowi logiczną całość.

Ponadto dokumenty HTML mogą zawierać odnośniki - linki do dokumentów WWW lub innych plików. Opracowanie tego języka umożliwiło wymianę informacji pomiędzy komputerami i systemami operacyjnymi różnych typów. W porównaniu z innymi językami programowania, HTML jest bardzo prosty. Nie zawiera skomplikowanych struktur czy instrukcji.

5.3 NARZĘDZIA DO TWORZENIA STRON WWW

Do projektowania stron WWW wykorzystujemy język HTML (HyperText Markup Language czyli język hipertekstowy), dzięki któremu łącza do innych dokumentów mogą być osadzone w różnych elementach strony. Dokument napisany w tym języku jest zwykłym plikiem tekstowym. Można go tworzyć i modyfikować w prawie każdym edytorze tekstowym. W systemie Windows może to być nawet Notatnik. Istnieją specjalne programy tzw. edytory mogące przyśpieszyć i zautomatyzować proces tworzenia stron WWW. Wszystkie edytory możemy podzielić na tekstowe i graficzne czyli wysiwyg.

Edytory WYSIWYG (What You See Is What You Get - To co widzisz, to dostajesz) są bardzo proste w użytkowaniu i dlatego polecane są dla początkujących autorów stron. Pozwalają pisać strony bez znajomości HTML. Tworzenie stron w edytorach wizualnych zabiera mało czasu i sprowadza się do metody „przeciągnij – i – upuść”. Tekst formatuje się podobnie jak w popularnym Wordzie, a dzięki edytorom kodu źródłowego można dokonywać indywidualnych poprawek. Edytory graficzne zawierają wszystkie udogodnienia, takie jak sprawdzanie pisowni, kreatory ramek, tabel, itp. Dokument tworzony jest tak, jak wygląda w przeglądarce, a edytor sam generuje źródło dokumentu. Dzięki pracy z tego typu edytorem szybko można zrozumieć podstawy języka HTML. Tworząc elementy strony w trybie graficznym autor strony może jednocześnie analizować ich kod źródłowy.

Niestety edytory te maja swoje wady. Strony utworzone przy pomocy tego narzędzia posiadają przepełniony kod źródłowy, w którym znajduje się wiele niepotrzebnych informacji, co w konsekwencji znacznie zwiększa objętość strony, a tym samym wydłuża czas ładowania strony do przeglądarki użytkownika. Do najpopularniejszych edytorów WYSIWYG możemy zaliczyć:

FrontPage Express (www.microsoft.com);
FrontPage;
Netscape Composer;
Dreamweaver i inne.

Edytory tekstowe służą do tworzenia stron WWW w trybie tekstowym. Piszemy w nich nie tylko treść dokumentów WWW, ale również wstawiamy wszystkie niezbędne znaczniki HTML. Edytory tekstowe mają tę zaletę, że nad tworzeniem strony posiadamy pełną kontrolę i z łatwością możemy zmieniać kod. Programy takie potrafią wyróżniać kod źródłowy kolorem i uzupełniać fragmenty kodu, często posiadają kreatory tabel lub ramek oraz gotowe zestawy skryptów lub szablonów stron. Niektóre edytory sprawdzają także poprawność kodu oraz poprawność tekstów pod względem gramatyki i ortografii. Pozwalają również obejrzeć stronę we wbudowanej w program lub zainstalowanej w systemie przeglądarce.

Obecnie istnieje olbrzymia liczba wyspecjalizowanych edytorów, które wspomagają tworzenie stron. Do najpopularniejszych zaliczyć można:

HotDog Professional (www.sausage.com);
WebSite PRO (website.csd.pl);
Pajączek (www.creamsoft.com.pl);
HTML-owiec (www.pszczepanik.exe.pl);

- w nawiasach podałam strony producentów skąd można pobrać programy.

Na rynku dostępnych jest także kilka pakietów przeznaczonych dla profesjonalnych projektantów serwisów, przygotowanych przez czołowych producentów oprogramowania. Łączą w sobie możliwości oferowane przez edytory tekstowe i wizualne. Wyposażone są również w opcje pozwalające zarządzać całością serwisu. Do najpopularniejszych należą:

· Adobe GoLive 5.0

· Macromedia Dreamweaver 3

· Microsoft FrontPage 2000

Ogromną biblioteką narzędzi do tworzenia witryn WWW jest Internet. Wystarczy w odpowiednim polu wyszukiwarki wpisać "HTML editors" lub "Web tools", a otrzymamy setki odsyłaczy do stron oferujących aplikacje do edycji stron WWW.

Przedstawienie wszystkich narzędzi jest niemożliwe. Opiszę pokrótce program, którego użyłam do tworzenia szkolnej witryny. Jest to Pajączek 2000 autorstwa Rafała Płatka. Program posiada łatwy interfejs użytkownika, dużą ilość kreatorów, narzędzi do tworzenia tabel, palety kolorów oraz możliwość kontrolowania strony podczas jej tworzenia. Posiada również narzędzia do umieszczenia gotowej strony na serwerze. Rozbudowane menu Edycja pomaga w pracy z tekstem. Można jednym „kliknięciem” pozbyć się znaczników, zmienić ich rozmiar, wielkość tekstu itp.

Znakowanie kodu kolorami niezwykle ułatwia jego późniejsze odczytywanie. Pajączek posiada również rozbudowane narzędzia do importu z innych plików, np. txt, rtf. Program posiada opcję prostej korekty typograficznej, własne narzędzie do poprawy napisanych słów, a także współpracuje ze słownikiem Office. Do programu został dołączony kurs języka HTML oraz przykładowe skrypty JavaScript, których wykorzystanie znacznie wzbogaca publikowane strony.

6 STRONA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 36 W ŁODZI

Już od kilku lat szkoła posiada pracownię komputerową, jednak dopiero pod koniec roku 2001 mamy możliwość dostępu do światowej sieci poprzez łącze analogowe, tzw. Dial-up, które udostępnia TP S.A. Fakt podłączenia pracowni do sieci spowodował chęć zaprezentowania naszej szkoły w najszerszym ogólnodostępnym medium, jakim jest Internet.

W kwietniu 2002 roku utworzyłam stronę internetową szkoły. Jej adres internetowy to:

www.sp36lodz.z.pl.

Goście odwiedzający stronę znajdą tu przede wszystkim wiadomości dotyczące naszej placówki, jej historii i bieżących wydarzeń. Witryna jest na stale uaktualniana i rozbudowywana. W planach mamy strony dla nauczycieli, gdzie będzie można zamieszczać ciekawe scenariusze lekcji, opracowania i inne materiały dydaktyczne.

W następnych rozdziałach przedstawię drogę, jaką musi przebyć początkujący „webmaster”, aby strona jego autorstwa mogła zaistnieć w „światowej pajęczynie”.

6.1 KONSTRUKCJA WITRYNY

Podstawowym zadaniem, jakie musimy wykonać, przystępując do projektowania witryny, jest określenie jej celu. Należy odpowiedzieć sobie na pytanie – co utworzona przez nas witryna ma dać ewentualnym odbiorcom.

Kiedy zaczynałam pracę nad moja stroną, początkowo zamierzałam utworzyć jedynie wizytówkę naszej szkoły. Jednak w miarę zbierania materiałów i tworzenia kolejnych szkiców ukazywała się (na razie tylko na papierze) coraz obszerniejsza witryna WWW.

Główny cel, jaki sobie postawiłam to promocja szkoły i przedstawienie jej wizerunku szerokiemu kręgu odbiorców internetowych. Następnie ustaliłam, jakie treści zamieszczę na stronie i zebrany materiał podzieliłam tematycznie.

Kolejnym ważnym zadaniem podczas projektowania stron WWW jest ustalenie sposobu nawigacji. Utworzyłam scenopis, na którym określiłam, jaka treść zostanie umieszczona na każdej stronie, co pomogło mi w opracowaniu sposobu poruszania się po nich.

Podsumowując, przy projektowaniu strony polecam wykonanie następujących czynności:

Określić cel tworzonej witryny;
Zdecydować, jakie treści w niej zostaną zamieszczone;
Podzielić materiał do prezentacji na główne tematy;
Przewidzieć sposób rozrastania się witryny;
Utworzyć scenopis witryny WWW – plan prezentacji witryny.

Rysunek 1 przedstawia graficznie powiązanie pomiędzy poszczególnymi stronami witryny WWW Szkoły Podstawowej nr 36 w Łodzi.

6.2 KONSTRUKCJA STRONY

Nim przystąpiłam do tworzenia witryny musiałam ustalić, jaką konstrukcję będzie posiadała tworzona przeze mnie strona. W tym miejscu należy podjąć decyzję, czy strona będzie zbudowana na bazie ramek czy nie. Tworzenie witryny z wykorzystaniem ramek bardzo poprawia jej wygląd. Użytkownik ma wówczas ułatwioną nawigację, ponieważ zawsze widoczne jest menu strony.

Biorąc pod uwagę rozrastanie się witryny przyjęłam koncepcję stworzenia strony z ramkami.

Strona zbudowana jest na bazie trzech ramek: górna ramka, w której umieściłam logo szkoły, lewa ramka, ze spisem treści prezentowanej witryny - te części strony pozostają zawsze stałe i nie zmieniają się w trakcie przeglądania witryny, prawa ramka przeznaczona jest do ładowania stron, których tytuły znajdują się w spisie treści. Na rysunku poniżej przedstawiam podział strony. Ramka górna i lewa nie mają paska przewijania – ilość tekstu (na razie) w tych ramkach tego nie wymaga. Pasek przewijania znajduje się jedynie w ramce prawej. Do poszczególnych ramek ładują się różne dokumenty.

6.3 STRUKTURA DOKUMENTU

Celem niniejszej pracy nie jest zaznajomienie czytelnika z kursem języka HTML, który jest dostępny między innymi na wielu kursach i stronach internetowych. Pragnę jedynie zwrócić uwagę na najważniejsze punkty przy projektowaniu i tworzeniu strony WWW, często pomijane przez początkujących autorów. W tym rozdziale opiszę najważniejsze elementy, z których składa się dokument.

Każda strona WWW jest plikiem tekstowym zapisanym w formacie ASCII z rozszerzeniem htm lub html. Strukturę dokumentu strony zapisanej w języku HTML określa odpowiedni kod tzw. znaczniki (ang. tags), które następnie są odpowiednio interpretowane i wyświetlane przez przeglądarkę internetową.

Znaczniki to inaczej słowa kluczowe. Umieszczane są pomiędzy nawiasami ostrymi "<" i ">". Występują zazwyczaj parami, znacznik otwierający i znacznik zamykający charakteryzuje to samo słowo, z tym, że przed słowem kluczowym znacznika zamykającego, ale po nawiasie ostrym znajduje się ukośnik "/" (ang, slash) np. <TITLE> i </TITLE>. Istnieją też znaczniki występujące pojedynczo (np. ).

W logicznej strukturze dokumentu HTML można wyróżnić trzy części: DTD, HEAD i BODY.

Pierwsza część DTD (z ang. Document Type Definition) to linia opisująca typ dokumentu, wersję języka HTML, w której została napisana strona oraz jej ewentualne rozszerzenia. DTD stanowi znak rozpoznawczy dokumentu. Dzięki temu zapisowi przeglądarka wie, jak właściwie odczytać i zinterpretować kod. Linia ta umieszczona jest zawsze na początku strony.

Przykład:

<DOCTYPE HTML PUBLIC „-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN”

“http://www.w3.org/TR/REC-html4.0/loose.dtd”>

Pozostałą część dokumentu rozpoczyna znacznik <HTML> określający początek opisu zawartości strony. Pomiędzy znacznikami <HTML> i </HTML> znajduje się reszta dokumentu, która podzielona jest na dwie części: nagłówek – HEAD i cześć główną, czyli ciało - BODY. Podstawowa struktura dokumentu, która odpowiada pustej stronie ma następującą składnię:

Nagłówek, czyli sekcja HEAD jest bardzo ważna dla poprawnego funkcjonowania strony: umożliwia wyszukiwarce odnalezienie strony o danej tematyce, dostarcza informacji o autorze, dacie aktualizacji strony, itp. Wszystkie te informacje (oprócz tytułu) są niewidoczne w oknie przeglądarki. Niestety nagłówki są często błędnie uzupełniane lub w ogóle pomijane.

Dane, które chcemy zamieścić w nagłówku, umieszcza się w znacznikach pojedynczych <META>. Znacznik ten posiada dwa atrybuty, pierwszy to "http-eqiuv" (zmienne systemowe) lub "name" (zmienne użytkownika), drugi to "content".

Poniżej przedstawię najważniejsze polecenia META, o których nie można zapomnieć tworząc sekcję HEAD strony WWW.

Kodowanie znaków:

Domyślny standard kodowania stron w Polsce to ISO-8859-2. Jeżeli chcemy, aby w naszej stronie, poprawnie ukazywały się litery z „ogonkami” – polskie znaki diakrytyczne, to należy zastosować się do tego standardu. Jeśli kodujemy w standardzie Windows (np. stronę tworzymy w języku angielskim), to wpisujemy "windows-1250".

Data utworzenia:

Tutaj podajemy datę utworzenia strony.

Odświeżanie, przekierowanie:

Wstawienie tego znacznika powoduje odświeżanie strony o określony w sekundach czas, tą samą dyrektywę można wykorzystać do przekierowania na inną stronę.

E-mail:

Tutaj podajemy swojego e-maila.

Określenie języka:

< META HTTP-EQUIV="Content-Language" CONTENT =”pl”>

Określa język, w jakim zapisane są informacje. Skrót pl –język polski.

Cache:

Jeżeli nie chcemy, aby nasza strona była przechowywana na dysku użytkownika odwiedzającego naszą stronę, używamy dyrektywy no-cache.

Słowa kluczowe:

W tej sekcji należy wypisać słowa kluczowe, dzięki którym użytkownicy znajdą w wyszukiwarkach. Wpisane słowa powinny określać tematykę strony. Wyszukiwarka sprawdza, czy wpisane słowo występuje w listach słów kluczowych na stronach WWW. Jeśli słowo powtarza się w treści strony, można znaleźć swoją stronę na wysokich pozycjach w listach wyszukanych stron. Łączna liczba znaków nie może przekroczyć 1000. Poszczególne słowa oddzielamy przecinkami.

Opis:

Tutaj należy wpisać krótki i zwięzły opis swojej strony, która wyświetli się w wyszukiwarce internetowej. Opis ten zostanie wyświetlony na listach tuż po tytule strony. Warto używać takich samych słów jak w "keywords", tytule strony oraz w "description". Zwiększy to pozycję na listach w wyszukiwarkach. Jeśli nie zamieścimy opisu, wyszukiwarki pobiorą kilka pierwszych zdań i wyświetlą je zamiast opisu.

Inforamcje o autorze:

W tej sekcji podajemy imię i nazwisko twórcy strony, lub pseudonim.

Informacje o programie:

Tutaj definiujemy program, którego używaliśmy do tworzenia tej strony.

Powyższe informacje nie pojawiają się w oknie przeglądarki. Zobaczyć je jednak można wybierając polecenie „Źródło” z menu Widok.

Jedynym widocznym elementem sekcji HEAD jest tytuł strony, który przeglądarka wyświetla na pasku tytułowym. Tytuł umieszczamy pomiędzy znacznikami:

<TITLE>”Szkoła Podstawowa nr 36 w Łodzi”</TITLE>

Ostatnią i najobszerniejszą częścią strony jest sekcja BODY, która zawiera wszystko to, co będzie widoczne w oknie przeglądarki. To główna część dokumentu, w której zawarta jest jego treść.

Większość znaczników w tej sekcji może być wzbogacana o określone dla danego znacznika, atrybuty. Atrybuty umożliwiają precyzyjne definiowanie sposobów wyświetlania elementów przez przeglądarkę. Są to rozszerzenia znaczników, wpisywane wewnątrz nawiasów, po słowie kluczowym. Wewnątrz jednego znacznika może wystąpić kilka atrybutów. Prawie do każdego atrybutu można przypisać wartości, jakie ma przyjmować dany atrybut. Niektóre wartości można wybrać spośród ściśle określonej grupy, inne będą ignorowane (np. atrybut ALIGN posiada tylko cztery wartości: "left", "right", "center" i "justify"). Wartości przypisujemy do atrybutu, stawiając po nim znak równości "=" i wartość ujętą w cudzysłów. Przykład:

przykładowy tekst

Zagnieżdżanie znaczników

Często te same fragmenty tekstu są modyfikowane przy użyciu większej liczby znaczników. Na przykład, gdy zależy nam na pogrubieniu jednego słowa, znajdującego się w tekście, który został już wcześniej wyróżniony np. kursywą można wprowadzać znaczniki dodatkowe. Będzie to wyglądało tak:

przykładowy tekst słowo przykładowy tekst

W tym przypadku wyrazy "przykładowy tekst" zostały wyróżnione tylko kursywą (znacznik ), a wyraz "słowo" został dodatkowo wyróżniony pogrubieniem (znacznik ). Należy przy tym przestrzegać zasady zagnieżdżania znaczników, polegającej na zamykaniu ich w odwrotnej kolejności, niż były otwierane.

sekcja BODY może zawierać następujące elementy:

background - adres tła dokumentu;

bgcolor - kolor tła;

text - kolor tekstu;

link - kolor hiperłączy;

vlink - kolor odwiedzonych hiperłączy;

alink - kolor hiperłączy w momencie kliknięcia;

Kolory mogą być zdefiniowane za pomocą liczb, w postaci #xxyyzz, gdzie odpowiednie pary cyfr definiują barwę: czerwoną, zieloną i niebieską. Mogą też być podane za pomocą nazwy.

W HTML istnieje 16 nazw kolorów. Oto one: Black, Green, Silver, Lime, Gray, Olive, White, Yellow, Maroon, Navy, Red, Blue, Purple, Teal, Fuchsia, Aqua.

W języku HTML łatwo i szybko można modyfikować czcionki:

- wyróżnienie;

- mocniejsze wyróżnienie;

<code> - kod programu;

<samp> - przykład;

<tt> - tekst o stałej szerokości liter;

- czcionka pochyła;

- czcionka pogrubiona;

- czcionka podkreślona;

<strike> - czcionka przekreślona;

- subskrypt;

- superskrypt.

Inne ważne elementy, które znać musi każdy, kto chce napisać własną stronę WWW to:

<a href="XXX" - łącze hipertekstowe

Atrybut href określa adres dokumentu, do którego łącze się odnosi.

Łącze może odnosić się do danego miejsca na stronie. Wówczas używamy atrybutów target i name.

<img src="XXX">
Element ten służy do wstawiania obrazka, który znajduje się pod adresem XXX.
Dodatkowo można użyć atrybutów:
alt="XXX" - podpowiedź wyświetlająca się po najechaniu myszką na rysunek.
align=XXX - Margines. Za XXX można wstawić: left; right; top; middle; bottom.

Atrybuty te odpowiadają za ustawienie rozmiaru (size) i koloru (color) czcionki.

Pierwsza strona, która „ładuje się” do okna przeglądarki po wpisaniu adresu witryny www.sp36lodz.z.pl posiada nazwę index.html. Aby było możliwe obejrzenie strony z ramkami, na tej stronie w kodzie HTML musimy zapisać odpowiedni kod w części BODY.

Stworzenie takiego układu strony było możliwe przy wykorzystaniu następujących kroków:

Wstępny podział strony na dwie ramki górną i dolną w stosunku 18% : 82% (18% uzależnione było od wielkości logo szkoły).

Podział dolnej ramki na dwie: lewą I prawą w stosunku 20% : 80%

</FRAMESET>

W ostatecznym efekcie utworzyłam stronę o nazwie index.html z podziałem na trzy ramki: górną, lewą i prawą.

Konstrukcja kolejnych stron jest następująca: ramka górna – logo szkoły i ramka lewa – menu witryny, są stałe i niezmienne, natomiast do ramki prawej ładowane są strony, których spis znajduje się w ramce lewej. Fragment kodu odpowiedzialnego za tą czynność na stronie spis.html wygląda następująco:

<td width="103"><a onfocus="blur()" href="historia.html" target="ramkaprawa">Historia szkoły</a></td>

Wykonanie tej instrukcji spowoduje, że strona pod tytułem historia.html zostanie wysłana do ramki prawej. Na dole strony umieściłam informację o dacie ostatniego uaktualnienia strony. To gwarantuje oglądającym satysfakcje, że znajdują się na witrynie, która jest często uaktualniana i nie ma przestarzałych działów, oraz informacji w nich zawartych.

Istotną rzeczą jest wygląd strony w różnych rozdzielczościach. Należy dostosować ramki do przynajmniej dwóch rozdzielczości: 800x600 i 1024x768.

W dokumentach HTML w celu uatrakcyjnienia strony często umieszcza się pliki graficzne, neony – zawierające ruchomy, przewijany tekst, poziome linie, animowane gify itd. Właściwie dobrane tło i odpowiednie kolory użyte na stronie sprawią, że serwis stanie się bardziej ciekawy i przyciągnie większą grupę użytkowników. Jednak najważniejszy element, jaki możemy zastosować na stronach to hiperłącza, czyli odnośniki umieszczone na stronach w postaci tekstu lub grafiki, udostępniające inne strony na tych samych, bądź innych serwerach WWW.

Na stronie WWW umieściłam kilka takich hiperłącz, które są w postaci tekstu i w postaci grafiki.

6.4 GRAFIKA NA STRONIE

Grafika wprowadzona na stronę WWW znacznie uatrakcyjnia jej wygląd. Należy jednak pamiętać, że strona, na której umieszczono dużo rysunków i obrazków wczytuje się niekiedy bardzo długo. Dlatego następnym, ważnym krokiem przed przystąpieniem do tworzenia strony jest optymalizacja całej szaty graficznej.

Zasada jest następująca – zdjęcia i rysunki umieszczamy na stronie z rozszerzeniem .jpg, a inne elementy strony, takie jak buttony, strzałki, tła i tym podobne z rozszerzeniem .gif.

Przydatnymi narzędziami okażą się tutaj dobre programy graficzne takie jak np.:

Photoshop,
Corel Photo-Paint,
Paint Shop Pro
Gimp.

W programach tych można bardzo szczegółowo ustawić parametry i określić stopień kompresji. Nie wiele mniej funkcji posiadają proste przeglądarki grafiki, m.in.:

· ACDSee (http://www.acdsee.com)

· IrfanView (http://www.ryansimmons.com/users/irfanview/).

Ważny element graficzny, jaki powinien pojawić się na stronie to logo strony. W tym celu można wykorzystać zeskanowane gotowe rysunki lub zdjęcia, a następnie obrobić je w programach graficznych zachowując strukturę obrazu. Można samemu wykonać logo w programie graficznym lub wykorzystać gotowe elementy graficzne. Gotowe logo najlepiej zapisać w formacie: .gif , .jpg lub .png. Takie formaty zajmują niewiele miejsca, co jest istotne podczas ładowania strony. Wiadomo, że im mniej miejsca zajmuje grafika na stronie, tym szybciej strona ładuje się do przeglądarki.

W swojej pracy chciałam wykonałam logo, które wprowadza nieco dynamiki na stronie. Jest to również pierwsza moja praca graficzna z animowanym logo. Wykorzystałam do tego gotowe, kolorowe tło, które dobrze współgra z kolorystyką strony. Animowany napis w łatwy sposób uzyskałam stosując program Gif Animator 5.0. Efekt mojej pracy można zobaczyć na stronie internetowej szkoły: www.sp36lodz.z.pl.

6.5 KASKADOWE ARKUSZE STYLÓW

Dużym ułatwieniem w pracy nad stronami WWW jest zastosowanie kaskadowych arkuszy stylów tzw. CSS (Cascade Style Sheets). Pozwalają one na nadanie danej grupie elementów występujących na stronach WWW określonych właściwości (określonego stylu) takich jak np.: kolor, sposób wyrównywania tekstu, rodzaj i wielkość czcionek.

Dzięki zastosowaniu CSS z chwilą dodania nowego elementu z takiej grupy na stronę WWW automatycznie są mu przypisane właściwości danej grupy. Biorąc pod uwagę sposoby wykorzystania kaskadowych arkuszy stylów można podzielić je na trzy kategorie:

do pojedynczego elementu, zastosowanie jednorazowe – tzw. style wbudowane;
do grupy elementów, zastosowanie w obrębie pojedynczej strony WWW – tzw. osadzone arkusze stylów;
do grupy elementów, zastosowanie na wielu stronach WWW – tzw. zewnętrzne arkusze stylów.

W mojej pracy zastosowałam zewnętrzny arkusz stylów. Jest to chyba najwygodniejszy sposób definiowania arkuszy stylów, ponieważ wszystko, czego potrzebuje przeglądarka do zastosowania takiego arkusza to ścieżka do pliku tekstowego zawierającego definicję. Jeden plik tekstowy (posiadający rozszerzenie .css) może zawierać definicję arkusza stylów dla całej witryny WWW. W przypadku konieczności modyfikacji wyglądu witryny wystarczy zmodyfikować zawartość tylko tego jednego pliku tekstowego, bez konieczności modyfikacji poszczególnych stron WWW. Zastosowanie CSS daje bardzo dobre efekty, gdy różni użytkownicy oglądający naszą stronę w swoich przeglądarkach, mają ustawione różne wielkości odczytywanego tekstu. Tekst na stronach, w których zastosowano arkusze stylów, nie jest wrażliwy na zmianę jego rozmiaru w przeglądarce Internetowej.

W celu wprowadzenia dynamiki na stronie, zastosowałam skrypty JavyScript. Między innymi do zamieszczenia wiadomości w pasku stanu.

Podstawowe zalecenia dotyczące zasad projektowania stron WWW

Nim umieścisz stronę na serwerze przetestuj ją w wielu przeglądarkach.
Każda strona witryny powinna stanowić samodzielną całość.
Nie wyróżniaj tekstu za pomocą znaczników nagłówka.
Na wszystkich stronach zachowaj ten sam układ.
Stosuj menu zawierające połączenia.
Ostrożnie używaj kolorów do tła i do tekstu.
Nie nasycaj strony zbyt wielką ilością grafiki.
Stosuj małe obrazy, aby nie wydłużać czasu ładowania strony.
Zawsze umieszczaj połączenie do strony głównej.
Umieszczaj na stronie połączenie umożliwiające kontakt.

7 PUBLIKACJA STRONY W INTERNECIE

7.1 SZUKAMY MIEJSCA W INTERNECIE

Proces tworzenia naszej witryny został zakończony. Kolejnym krokiem będzie opublikowanie witryny na serwerze WWW. Jednak nim to się stanie powinniśmy dokładnie przetestować naszą stronę w różnych przeglądarkach internetowych. Najbardziej popularne przeglądarki to:

Następnie szukamy miejsca dla naszej strony. W sieci dostępnych jest wiele serwerów, które całkowicie bezpłatnie udostępniają miejsce dla tworzonych stron WWW. Darmowe jest przyznanie adresu, zamieszczanie i utrzymywanie stron. Często przyznanie adresu wiąże się z jednoczesnym założeniem konta poczty elektronicznej. Otrzymujemy zatem nie tylko dostęp do serwera WWW, ale także konto pocztowe. Wykaz najpopularniejszych darmowych kont WWW przedstawia załącznik 3. Do najpopularniejszych serwerów tego typu zaliczyć można:

· ONET POLSKA - http://onet.pl

WIRTUALNA POLSKA - http://www.wp.pl
YOYO - http://www.yoyo.pl
GO2 - http://www.go2.pl
POLAND.COM - http://www.poland.com
POLBOX.PL - http://polbox.pl

Po przeanalizowaniu regulaminów kilku darmowych serwerów wybrałam serwer www.polbox.pl. Serwis ten przeznaczony jest dla osób fizycznych, jak również podmiotów prawnych. Regulamin zakładania stron na tym serwerze przedstawiam w załączniku 6.

Wypełniając formularz dotyczący strony WWW warto zastanowić się, jaki adres chcielibyśmy, aby posiadała nasza strona. Ważne w adresie jest to, aby kojarzył się on z zawartością witryny.

Adres strony – URL (Uniform Resource Locator) czyli ujednolicony wskaźnik do zasobu, zawiera informacje, gdzie znajduje się dany dokument. Adres strony Szkoły Podstawowej nr 36 w Łodzi jest następujący:

http://ww.free.polbox.pl/s/sp36lodz/index.html

http: - to pierwsza część adresu tzw. protokół, który informuje przeglądarkę jak ma postąpić z dokumentem przy jego otwieraniu. W przypadku stron WWW, będzie interesował nas protokół HTTP (ang. Hypertext Transfer Protokol) czyli protokół transmisji hipertekstu.

www.free.pobox.pl - druga część adresu URL to nazwa serwera tzw. domena, na którym dokument się znajduje.

/s/sp36lodz/index.html – ostatnia część adresu to ścieżka dostępu do pliku dokumentu. Pierwszą stroną, jaka ukaże się w przeglądarce będzie strona o nazwie index.html.

Standardowo otrzymany adres jest często długi i ciężki do zapamiętania. Aby temu zaradzić wykorzystuje się zmianę domeny na tzw. alias. Nie jest to zmiana lokalizacji plików, a jedynie przekierowanie polegające na tym, że oglądający ulega złudzeniu, że strona ma zupełnie inny adres niż w rzeczywistości. Dzięki zastosowaniu aliasa mamy ładniejszy i łatwiejszy do zapamiętania adres naszej strony. A więc alias to nic innego, jak skrót adresowy do naszej strony. W Sieci można znaleźć usługi oferujące całkowicie za darmo założenie aliasu do strony. Są to m. In.:

http://www.prv.pl gdzie alias będzie postaci: www.naszlogin.prv.pl
http://www.alias.polbox.pl otrzymamy alias postaci: www.naszlogin.w.pl lub www.naszlogin.z.pl.

Załącznik 5 przedstawia obszerny wykaz darmowych kont – aliasów dostępnych w sieci. Ponieważ założyłam stronę na serwerze POLBOX-u, również tutaj założyłam alias do strony, który wygląda następująco: www.sp36lodz.z.pl

7.2 DODATKI DO STRON WWW

Do wzbogacenia strony użyłam następujących dodatków:

Ø Licznik odwiedzin;

Ø Księga gości.

Liczniki odwiedzin

Jeżeli chcemy wiedzieć, jak często odwiedzana jest nasza witryna, to elementem, którego nie może zabraknąć na stronie jest licznik odwiedzin. Każde odsłonięcie naszej witryny powoduje uruchomienie na serwerze programu, który powiększa o 1 przechowywaną w specjalnym zbiorze liczbę. Licznik prezentowany jest w postaci graficznej tak, że prezentuje obrazek z numerem kolejnego gościa. Obrazek wysyłany jest do przeglądarki, która wyświetla go na stronie.

W sieci można znaleźć wiele ofert darmowych liczników. Oto adresy niektórych z nich:

Dla tworzonej przeze mnie strony wybrałam licznik oferowany przez www.liczniki.info. Licznik dobrałam kolorystycznie do całej witryny WWW.

Aby licznik prawidłowo współpracował z serwerem, w sekcji BODY, w miejscu gdzie ma być ustawiony licznik, należy wpisać kod, jaki otrzymamy w trakcie rejestracji.

Księga gości

Jeżeli chcemy wiedzieć, co sądzą o naszej witrynie odwiedzający je osoby umieścimy, na stronie księgę gości. Księgi Gości to pewnego rodzaju strony internetowe w postaci formularzy, gdzie goście mogą wyrażać swoje opinie na temat oglądanej strony WWW. Usługa ta jest całkowicie bezpłatna. Podobnie jak w przypadku liczników w Sieci znajduje się wiele ofert proponujących darmowe Księgi Gości. Należą do nich m.in.:

· http://www.nethit.pl

· http://www.tenzero.com

· http://www.lan.pl/ksiega

· http://ksiegi-gosci.pl

· http://www.ksiegi.ol.pl

Moja księga gości pochodzi ze strony www.ksiegi.ol.pl.

Do innych dodatków często wykorzystywanych na stronach i serwisach internetowych zaliczyć można:

Ø Ankiety;

Ø Bramki SMS;

Ø Forum2Mail;

Ø Forum;

Ø Klikomierz;

Ø Komentator;

Ø Statystyki;

Ø Wyszukiwarki.

Ankieta
Ankieta to zbiór pytań do osoby odwiedzającej stronę WWW. Znajdują się na niej pytania typu: Czy podoba ci się ta strona? Jak często ją odwiedzasz? itp. Do wyboru jest kilka opcji. Najczęściej ankiety prowadzą serwisy internetowe.

Bramka sms

Bramka sms to dodatek, dzięki któremu osoba odwiedzająca witrynę może wysyłać ze strony SMSy. Bramka SMS nie wymaga od serwera obsługi ani CGI ani PHP, ani również posiadania komórki.

Form2Mail
Form2Mail to dodatek, za pomocą którego internauta może wysłać wiadomość e-mail.

Forum
Forum to miejsce, w którym internauci mogą zadawać pytania, oraz odpowiadać na pytania innych internautów. Forum zwykle zakładane jest w większym serwisie, gdzie administrator serwisu nie ma czasu odpisywać na e-maile odwiedzających portal internautów.

Klikomierz
Klikomierz to skrypt, który mierzy liczbę kliknięć w dany link. Dzięki tej usłudze można dowiedzieć się, jaki dział jest najbardziej popularny na stronie lub ile razy ściągnięto dany program.

Komentator
Komentator to dodatek, dzięki któremu internauta może dodać komentarz do artykułu, lub jakiegoś wydarzenia, które niedawno miało miejsce. Komentarz zawiera opinię na dany temat, osoby, która go pisze.

Statystyki
Statystyki spełniają podobną funkcję jak liczniki ale są od nich bardziej szczegółowe i nie mają zbyt wielkiego wpływu na szybkość ładowania strony. Umieszczając na stronie statystykę wiemy, ile osób danego dnia, miesiąca czy roku odwiedziło określoną stronę.

Wyszukiwarka
Wyszukiwarka to nic innego jak dodatek umożliwiający przeszukiwanie polskich zasobów internetowych, jak również poszukiwanie interesującej nas rzeczy na stronie.

Większość z tych komponentów, które wymieniłam powyżej można założyć na stronie www.free4web.pl lub www.progon.prv.pl.

7.3 PRZESYŁANIE I AKTUALIZACJA PLIKÓW

Ostatnim etapem, wieńczącym w zasadzie proces tworzenia witryny WWW jest jej publikacja na wybranym serwerze. Obecnie jedynym sposobem na przesłanie, a w późniejszym okresie na uaktualnianie własnej strony WWW jest użycie jednego ze znanych programów – klienta FTP (File Transfer Protocol). Programy FTP służą do przesyłania plików przez Internet. Proces ten wygląda następująco: program FTP nawiązuje połączenie z serwerem oraz wysyła kopie wskazanych dokumentów pod wybrany adres URL.

Do najpopularniejszych klientów FTP należą:

- Windows Commander

- Ws_FTP

- CuteFTP

- 3D_FTP

- ftpNetDrive

Wszystkie te programy są łatwe w obsłudze, przypominają prace jakie wykonujemy w Eksploratorze Windows. Podczas wysyłania plików na serwer należy pamiętać o folderach, w których znajdują się takie elementy jak grafika, obraz czy dźwięk.

Ja do swojej pracy wybrałam bardzo popularny program WS_FTP 95. Jest to graficzny klient FTP, umożliwiający prostą instalację i aktualizację strony na serwerze WWW.

Po uruchomieniu WS_FTP uzupełniamy informacje zawarte w oknie Session. W tym celu korzystamy z danych, jakie wprowadziliśmy przy zakładaniu konta e-mailowego: identyfikatora użytkownika i wybranego hasła a następnie łączymy się przy pomocy klienta FTP z serwerem, na którym założyliśmy konto – w moim przypadku free.polbox.pl.

Rysunek 4 przedstawia sposób uzupełnienia danych w oknie Session programu WS_FTP przed zainicjowaniem połączenia internetowego.

Jeżeli dane dotyczące free nie są jeszcze zdefiniowane, wcześniej należy wcisnąć przycisk New. Oczywiście, zamiast "sp36lodz" należy wpisać własny identyfikator użytkownika, a w miejscu gwiazdek -- wybrane wcześniej hasło.

Następnie należy lewe okienko programu ustawić na katalog, z którego chcemy wysyłać pliki. Parametry połączenia należy ustawić tak, jak jest to widoczne na rysunku 5. W chwili połączenia się z serwerem korzystając z FTP można zacząć przegrywać pliki tworzące stronę WWW. Wystarczy zaznaczyć w lewym okienku pliki i nacisnąć klawisz ze strzałką w prawo lub wybrane pliki przeciągnąć do sąsiedniego okienka.

Wygodna jest także możliwość skasowania i zmiany nazwy pliku na serwerze free podczas połączenia, służą do tego przyciski Delete i Rename.

Koniecznie należy zwracać uwagę, czy przesyłanie danych odbywa się w trybie BINARY - jeżeli widnieje tam napis ASCII transfer należy powtórzyć zaznaczając przed tym Binary.

Jeżeli przesłane zostały wszystkie pliki można zakończyć pracę z programem FTP i zakończyć połączenie z Internetem. Nim się jednak rozłączymy nasze połączenie, proponuję sprawdzić, jak wygląda nasza strona na serwerze.

7.4 PROMOCJA STRONY WWW

Następnym krokiem będzie promocja strony. Najlepszym rozwiązaniem jest dodawanie strony do katalogów stron i wyszukiwarek. Katalogi stron posiadają największe polskie portale, jak np. WP (Wirtualna Polska) czy Onet. Linki w nich są posegregowane tematycznie, co ułatwia odnalezienie interesujących nas stron. Do najlepszych polskich katalogów należą katalog Web Express, katalog WP, katalog Onetu, katalog Interii.

Wyszukiwarki to najlepszy sposób na zwiększenie popularności strony. Przedstawiam tu linki do najlepszych polskich wyszukiwarek: wyszukiwarka WP, wyszukwiarka Onetu, wyszukiwarka Interii. Wykaz katalogów i wyszukiwarek przedstawia załącznik 5.

Aby dodać stronę do katalogów i wyszukiwarek należy stworzyć w pełni odpowiadający zawartości opis strony i umieścić stronę w odpowiednim dziale. Reklamą strony będzie umieszczenie jej w katalogach tematycznych, a przede wszystkim w znanych wyszukiwarkach. Dodanie strony do wyszukiwarek można wykonać na dwa sposoby. Możemy ręcznie dodawać stronę wchodząc na każdy portal po kolei. Najpopularniejsze katalogi stron to:

Drugim sposobem, o wiele szybszym jest wykorzystanie bezpłatnych rejestratorów stron, dzięki którym za jednym „kliknięciem” dodamy stronę do kilkudziesięciu katalogów i wyszukiwarek. Możemy skorzystać z następujących darmowych rejestratorów:

· http://start.net.pl/rejestrator.htm

· http://www.pollinks.org.pl/rejestrator/

· http://www.netmagia.prometeus.pl/rejestrator/

8 SŁOWNIK SKRÓTÓW

Adres IP

Liczba składająca się z czterech bajtów przedzielonych kropkami, np. 195.205.41.42 Ponieważ każda liczba wchodząca w skład adresu IP jest opisywana jednym bajtem, jest ona zawsze z zakresu od 0 do 255 (1 bajt = 8 bitów = 28 = 256). Każdy komputer podłączony na stałe do Internetu ma swój stały (niezmienny) adres IP, dzięki czemu jesteśmy go w stanie zlokalizować - np. przeglądając strony WWW. Mimo że w przeglądarce stron WWW nie wpisuje się zazwyczaj adresu IP serwera internetowego (liczby trudno jest zapamiętać), a adres internetowy, dzięki systemowi DNS można dowolny serwer zlokalizować. Adres IP dzieli się na adres sieci oraz adres komputera. Podział adresu IP na adres sieci i adres komputera określa maska podsieci. Akronim IP pochodzi od ang. Internet Protocol - internetowy protokół komunikacyjny.

FTP

Protokół, za pomocą którego przesyłane są pliki w Internecie. Z FTP można korzystać po zainstalowaniu protokołu TCP/IP. Schemat korzystania z FTP jest następujący: klient FTP ustanawia sesję z serwerem FTP, podczas której następuje zalogowanie do tego drugiego i określenie praw dostępu użytkownika. Następnie można już swobodnie wysyłać i odbierać pliki, jeżeli tylko uprawnienia na to zezwalają. Od ang. File Transfer Protocol - protokół przesyłania plików. Por. klient FTP.

HTTP

Protokół wymiany danych pomiędzy komputerem klienta (np. użytkownika Internetu) - a serwerem stron WWW. Z protokołu HTTP korzystają przeglądarki stron WWW, co można poznać po oznaczeniach http:// używanych na początku adresu internetowego. Od angielskiego Hypertext Transfer Protocol - protokół transmisji hipertekstu.

IRC

Usługa internetowa, która umożliwia użytkownikowi branie udziału w rozmowie odbywającej się na żywo (tzw. chat). IRC podzielony jest na kanały tematyczne. Klient IRC pokazuje listę dostępnych kanałów, pozwala użytkownikowi na wejście na nie, a następnie wyświetla wypowiedzi osób biorących udział w dyskusji. Przy każdej wypowiedzi znajduje się imię lub pseudonim jej autora. Oprócz rozmowy na szerokim forum, IRC umożliwia prywatną konwersację między dwoma lub więcej osobami. IRC oferuje także możliwość przesyłania innym użytkownikom plików. Od ang. Internet Relay Chat - rozmowa poprzez internet.

TCP/IP

Potocznie pod tym terminem rozumie się protokół stosowany do przesyłania danych w internecie. W rzeczywistości jednak TCP/IP to zbiór wielu protokołów, które umożliwiają wysyłanie/odbieranie poczty elektronicznej (SMTP, POP3, IMAP), ściąganie plików (FTP), przeglądanie stron WWW (HTTP), lokalizację hostów (IP), automatyczne otrzymywanie adresów IP (DHCP) itd. Protokół TCP/IP jest także stosowany w sieciach LAN. Od ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol - protokół sterowania transmisją w sieci Internet. Por. IPX, NetBEUI.

NNTP

Protokół służący do wysyłania, odbierania i udostępniania wiadomości w grupach dyskusyjnych. Od ang. Network News Transport Protocol - protokół transportowy grup dyskusyjnych. Por. serwer news, Usenet.

POP3

Protokół wykorzystywany do odbierania poczty elektronicznej z serwera pocztowego. W niektórych angielskojęzycznych programach pocztowych POP3 określany jest jako Incoming Mail Server (serwer poczty przychodzącej). Od ang. Post Office Protocol 3 - protokół pocztowy 3. Por. SMTP, IMAP.

Protokół

Zbiór zasad umożliwiających dwóm lub więcej komputerom przekazywanie sobie danych. Protokoły mają największe zastosowanie w sieciach komputerowych, ale są także wykorzystywane przez inne urządzenia, np. modemy. Aby dwa komputery w sieci mogły się ze sobą porozumiewać, oba muszą mieć zainstalowany ten sam protokół. Jeżeli użytkownik korzysta z Internetu, do łączenia się z siecią komputer używa protokołu TCP/IP.

SMTP

Protokół wykorzystywany w Internecie do wymiany poczty elektronicznej pomiędzy serwerami pocztowymi oraz przez programy pocztowe do wysyłania e-maili. W programach pocztowych serwer SMTP określany jest jako Outgoing Mail Server (serwer poczty wychodzącej). Od ang. Simple Mail Transfer Protocol - prosty protokół przesyłania poczty. Por. IMAP, POP3.

WWW

Ogół stron WWW znajdujących się na serwerach WWW. Wiele stron WWW połączonych jest w całość (tzw. pajęczynę stron) za pomocą odsyłaczy na nich umieszczonych - wystarczy kliknąć na dowolny z nich, by otworzyła się kolejna strona WWW. Przeglądanie zasobów WWW jest możliwe dzięki przeglądarkom stron WWW. Od ang. World Wide Web - pajęczyna o zasięgu światowym. Por. W3C.

9 BIBLIOGRAFIA

1. Internet na skróty. Biblioteczka Komputer Świat, nr 6/01 (15) listopad.

2. Kennedy Angus J. Internet. Wydawnictwo Pascal Bielsko-Biała 1999.

3. Super strony w internecie Twój drogowskaz. Biblioteczka Komputer Świat, nr 2/00 (4) kwiecień.

4. Własna strona WWW. Enter 10/2000.

5. Własna strona WWW Zbudujesz j ą sam. Biblioteczka Komputer Świat, nr 5/00 (7) październik.

6. Zieliński Bogdan, Internet zacznijmy od początku. Wydawnictwo Translator s.c. Warszawa 1999.

10 ZAŁĄCZNIKI

10.1Najważniejsze daty z historii Internetu

1957	Związek Radziecki wystrzelił Sputnika, pierwszego sztucznego satelitę Ziemi. W odpowiedzi Stany Zjednoczone powołują do życia agencję Advanced Research Agency (ARPA), będącą częścią Departamentu Obrony USA, której celem jest opracowanie nowych technologii militarnych.
1962	Po raz pierwszy opublikowano teorię przesyłania plików, stanowiącą podstawową drogę transmisji danych przez sieć – autorem tej koncepcji jest Paul Baran.
1965	Pierwsze połączenie ze sobą dwóch odległych od siebie komputerów w Massachusetts (MIT) i w Santa Monica.
1967	Zaprojektowano sieć ARPANET
1969	20 października do sieci ARPANET podłączono cztery węzły sieci: Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, Uniwersytet w Santa Barbara, Instytut Stanford oraz Uniwersytet Stanowy w Utah.
1970	Rozpoczęto stosowanie Pierwszego Protokołu Trnsmisji Plików (Network Control Protocol- NCP).
1971	Sieć ARPANET ma 15 węzłów. W sieci pracują 23 komputery. Wprowadzono do użytku system poczty elektronicznej opracowany przez Raya Tomlinsona oraz opracowano pierwsze protokoły sieciowe: FTP do transmisji plików i Telnet do zdalnego logowania się do komputerów.
1972	Pokaz działania ARPANET-u w oparciu o 40 komputerów. Robocza Międzysieciowa Grupa Ekspertów stworzyła jednolity protokół sieciowy. Powstała pierwsza sieciowa pogawędka. W adresach e-mailowych pojawia się "małpa" (czyli @).
1973	Zainicjowano pierwsze połączenie europejskie. ARPANET staje się siecią międzynarodową, dzięki podłączeniu University College w Londynie i Royal Radar Establishment w Norwegii. Rozpoczęcie stosowania Protokółu Transmisji Plików (FTP).
1974	Ray Tomlinson tworzy program do przesyłania elektronicznych wiadomości po sieci (e-mail). Początek funkcjonowania Telnetu. Powstaje protokół TCP (Trans-mission Control Protocol)
1975	Zarządzanie siecią ARPANET przechodzi z ARPA do DCA (Defence Communications Agency), dziś DISA (Defence Information System Agency).
1976	Królowa Elżbieta II wysyła pierwszego e-maila.
1979	Wprowadzenie systemu USENET, przeznaczonego do przesyłania wiadomości o różnej tematyce na odległość i umożliwiającej przesyłanie odpowiedzi.
1980	W sieci pracuje 400 serwerów i około 10.000 użytkowników. 27 października wirus zawiesza całą sieć ARPANET.
1981	Dla naukowców uniwersyteckich nie mających połączenia z ARPANET stworzona zostaje sieć CSNET (Computer Science NETwork).

1982	Wprowadzono Protokół Kontroli Transmisji Plików (TCP) i Protokół Sieciowy (IP), znany jako TCP/IP, jako jednolitą metodę komunikacji w sieci ARPANET, dzięki któremu różne sieci mogły ze sobą współpracować. Powstaje w Europie sieć EUnet, pozwalająca korzystać z usług poczty elektronicznej i Usenet.
1983	Z ARPANET-u wyodrębniła się sieć MILNET, przeznaczona wyłącznie do zastosowań militarnych oraz sieć INTERNET przeznaczona do zadań cywilnych. Stworzona zostaje brama (gateway) pomiędzy ARPANET a CSNET; fakt ten uważa się za początek istnienia Internetu, jaki dzisiaj znamy.
1984	Wprowadzono usługę DNS, dzięki czemu trudno zapamiętywane adresy cyfrowe otrzymują odpowiedniki w nazwach literowych.
1985	Rejestracja pierwszej domeny: symbolics.com.
1986	Rozpoczęła działalność NSFNET ( National Science Foundation Network) - ogólnokrajowa sieć szkieletowa o dużej przepustowości, łącząca mniejsze, lokalne sieci z "kręgosłupem" tzw. routerem.
1987	Stworzenie sieciowego połączenia pomiędzy Niemcami a Chinami. Ilość hostów liczy już ponad 10 000.
1988	John Postel zakłada organizację IANA (Internet Assigned Numbers Authority) zajmującą się rejestracją domen. Jarkko Oikarinen zakłada IRC (Internet Relay Chat). 2 listopada sieć paraliżuje internetowy "robak" (zaraża 6 tys. z 60 tys. komputerów). Aby uniknąć podobnych zagrożeń, agencja DARPA powołuje grupę CERT (Computer Emergency Response Team).
1989	Liczba komputerów w Internecie przekroczyła liczbę 100 000. Sieć NSFNET ma przepustowość 1,5 Mb/s; dołączają do niego kolejne kraje, m.in. Kanada, Finlandia, Niemcy.
1990	Kończy swoją działalność ARPANET - nadal natomiast rozwija się NSFNET, osiągając przepustowość 44 Mb/s. Pojawia się pierwsza na świecie komercyjna firma ISP (Internet Service Provider). Do NSFNET przystępują: Argentyna, Belgia, Brazylia, Chile, Grecja, Hiszpania, Indie, Irlandia, Korea, Szwajcaria.
1991	Pojawiły się zupełnie nowe usługi: Archie - wyszukiwanie plików, serwery informacyjne WAIS (Wide Area Information Servers) i Gopher. Rusza sieć WWW (World Wide Web) opracowana przez Tima Berners-Lee z CERNu oparta o ideę hypertekstu (odnośników do innych informacji rozsianych po całym świecie rozszerzając liczbę usług internetowych. Duet Timothy Berners-Lee i Robert Cailliau napisał pierwszą przeglądarkę internetową. Philip Zimmerman pisze program szyfrujący Pretty Good Privacy.
1992	Do NSFNET przystępują: Antarktyka, Ekwador, Estonia, Kamerun, Kuwejt, Litwa, Luksemburg, Malezja, Słowacja, Tajlandia, Wenezuela. Rozpoczyna działanie World-Wide Web. Jean Armour Polly ukuwa powiedzenie "surfować po Internecie".
1993	Pojawia się przeglądarka Mosaic, służąca do odczytywania stron World Wide Web; łatwość obsługi tego programu i jego następców przyspiesza rozwój World Wide Web, zarówno od strony liczby użytkowników jak i gromadzonych w tej formie informacji. W Internecie można obejrzeć już stronę Białego Domu - Biały Dom on-line: http://www.whitehouse.gov/ Organizacja NCSA (czyli National Center for Supercomputing Applications) opublikowała przeglądarkę działającą na dwóch platformach PC i MACINTOSH Biznes i media zaczynają coraz poważniej traktować Internet.
1994	Powstają pierwsze internetowe sklepy i banki, można już zamówić pizzę (Pizza-Hut on-line) i skorzystać z usług wirtualnego banku First Virtual.! Liczba hostów przekracza 1 000 000. Pierwszy spam (z kancelarii prawniczej Canter & Siegel z Arizony).
1995	Powstanie nowej technologii przesyłania dźwięku na żywo - Real Audio. WWW stają się coraz popularniejszym serwisem sieciowym. NSFNET przekształcił się w sieć badawczą. Do Internetu dołączyły potężne amerykańskie sieci komercyjne: America On-Line, Compuserve, Delphy, Prodigy. Na giełdę trafia kilka firm internetowych, m.in. Netscape. W sieci ukazuje się strona Watykanu. Pierwszy internetowy podsłuch.
1996	Największy rozwój WWW, powstają przeszukiwarki sieci: Yahoo, Lycos. Restrykcje dotyczące korzystania z Internetu: w Chinach użytkownicy muszą rejestrować się na policji. W Niemczech zamknięto dostęp do grupy dyskusyjnej Compuserve. W Singapurze polityczne i religijne grupy muszą rejestrować swoją działalność w Internecie. Liczba hostów przekracza 16 milionów.
1998	Liczba hostów w światowej pajęczynie przekracza 30 milionów a liczba serwerów sięgnęła miliona. Sprzedaż dóbr przez Internet przekroczyła 3.7 biliona dolarów. Liczbę stron w sieci WWW ocenia się na 275-320 mln.
1999	Rusza szybki Internet 2. Rusza program SETI@Home (internauci wspólnie szukają pozaziemskich cywilizacji) Pierwsza prawdziwa cyberwojna jugosłowiańskich hakerów z NATO.
2002	Rośnie komercyjna działalność w sieci Internet. Przewiduje się, że w bieżącym roku przekroczy 7 bilionów dolarów.

Komputery podłączone na stałe do Internetu (z własnym numerem IP)

10.2Najważniejsze daty w polskim Internecie

1990	Pojawienie się w Polsce sieci EARN (Binet).
1990	Wykorzystanie łącza EARN (węzeł EARN w Kopenhadze) do połączenia z Internetem.
1991	W Internecie pojawia się pierwszy polski komputer.
1993	Pojawia się pierwsza komercyjna domena polskiego Internetu, obsługiwana przez firmę ATM.
1995	Powstaje IDS (Internet dla Szkół)- organizacja mająca na celu włączenie szkół do sieci Internet.
1996	TP S.A. uruchamia publiczny numer dostępowy ( z protokołem ppp) dla indywidualnych użytkowników.
1998	Liczba hostów w sieci przekroczyła 100 tysięcy.
1997	Pojawiają się pierwsze sieci miejskie i osiedlowe z dostępem do Internetu.
2002	Dzięki łatwemu dostępowi do Internetu, jaki oferują TP S.A. i inne firmy, liczba użytkowników Internetu sięga kilku tysięcy. Gwałtownie zwiększa się popularność sklepów internetowych, m-banków i innych usług dostępnych w sieci.

10.3Zestaw darmowych kont WWW

http://free.komrel.net
Konto o pojemności 10 MB, z obsługą PHP, CGI, MySQL, jeśli użytkownik nie zaloguje się przez 120 dni konto zostanie odebrane. Na serwerze nie można umieszczać plików mp3, filmów, dużych plików binarnych, archiwów, jakichkolwiek innych programów.

http://galaktyka.poland.com
Początkowa wielkość konta WWW wynosi 25 MB. Objętość ta może zostać rozszerzona (bez ograniczeń). W okresie 1 miesiąca od daty założenia należy zagospodarować swoje konta w przeciwnym wypadku zostanie ono usunięte.

http://gratis.gralnet.pl
Aby założyć konto trzeba mieć ukończone 18 lat, nazwa musi się składać przynajmniej z 6 znaków, do dyspozycji mamy 3 MB.

http://miasto.interia.pl
Do dyspozycji mamy 12 MB przestrzeni dyskowej. Format adresu strony ma postać http://login.w.interia.pl oraz http://miasto.interia.pl/w/login. Dla użytkowników posiadających konto w domenie poczta.fm, adres strony ma postać: http://login.fm.interia.pl, oraz http://miasto.interia.pl/fm/login. Nie używanie konta przez 3 miesiące może prowadzić do jego zlikwidowania. Możliwość skorzystania z darmowych: liczników, statystyk, szablonów, wyszukiwarek.

http://netzone.pl/banery.html
Darmowe konta WWW o pojemności 20 MB z dostępem do PHP i SQL. Warunki: należy umieścić banner serwisu na stronie głównej swojej witryny (wymiar 400x50), banner serwisu musi być jedynym bannerem.

http://of.pl
Limit objętości konta wynosi 15 MB (łącznie z mailem oraz wap). Adres w postaci http://free.of.pl/l/login, gdzie l to pierwsza litera loginu. Konto zostanie skasowane gdy: nikt z niego nie skorzysta przez okres 30 dni oraz przez 7 dni od daty założenia użytkownik nie wyśle strony. Możliwość założenia domeny www.login.of.pl w zamian za umieszczenie buttona.

http://poczta.onet.pl
Serwis udostępnia 20 MB razem z e-mail, konto zostanie usunięte jeśli przez 6 miesięcy nie odbierzemy poczty.

http://republika.pl
Pojemność początkowa wynosi 6 MB z możliwością zwiększenia. Adres: http://www.nazwa.republika.pl. Użytkownik zobowiązany jest przez okres 1 miesiąca do wysłanie strony o nazwie index.html na swoje konto. Witryna musi być aktualizowana przynajmniej raz na 6 miesięcy.

http://strony.dzieci.org.pl
Umieszczane strony WWW winne mieścić się tematycznie w następujących kategoriach: apele pomocy, edukacja, ekologia, integracja europejska, fundacje, stowarzyszenia, ośrodki rehabilitacyjne i rehabilitacyjno-wczasowe, zakłady produkujące sprzęt rehabilitacyjny i ortopedyczny, wydawnictwa (książki, programy), szkoły, strony prywatne i inne - skierowane do dzieci i młodzieży. Adres: http://strony.dzieci.org.pl/nazwa. Konta mają limit pojemności 2 MB. Jeśli zostanie przekroczona pojemność, a WWW będzie poruszała ważną i ciekawą tematykę zostacie przydzielone dodatkowe miejsce.

http://strony.wp.pl
Konto o pojemności 5 MB, nazwa w postaci http://strony.wp.pl/wp/login, możemy skorzystać również z darmowych szablonów.

http://web.pertus.com.pl
Do dyspozycji 2 MB przestrzeni dyskowej. Adres strony to web.pertus.com.pl/~identyfikator. Konto zostanie usunięte, jeśli: jest nieużywane przez okres 1 miesiąca, użytkownik założy więcej niż jedno bezpłatne konto. Obowiązek wstawienia stopki na stronie głównej witryny. Niedopuszczalne jest publikowanie na stronach WWW skryptów i programów wykonywalnych, w szczególności CGI (nie dotyczy to języka JavaScript).

http://wizytowka.pl
Serwis oferuje nie tyle miejsce, co generator, dzięki któremu, można stworzyć swoją wizytówkę bez znajomości html-a, a która zostanie umieszczona na serwerze. Adres w postaci http://login.wizytowka.pl. Wizytówka, która nie została odwiedzona lub nie zostały na niej dokonane żadne zmiany przez 90 dni zostanie automatycznie usunięta.

http://www.arx.pl
Możliwość utworzenia strony zostanie udostępniona w ciągu 24 godzin po wypełnieniu formularza. Limit objętości ustawiony jest na 5 MB. Adres strony ma następujący format: http://free.arx.pl/~nazwakonta/. Strony użytkowników, na których konta pocztowe nikt się nie zaloguje przez okres 60 dni będą automatycznie usuwane.

http://www.cad.pl
Konto o pojemności 10 MB. Do wyboru domeny http://www.nazwa.cad.pl lub http://www.nazwa.3d.pl. Dodatkowe komponenty takie jak licznik, formularz, księga gości. Nie trzeba wstawiać bannera.

http://www.central.pl
Konto o pojemności 50 MB z obsługą PHP. Aby założyć swoją stronę WWW, trzeba mieć najpierw konto pocztowe w tym samym serwisie.

http://www.e-mania.pl
Serwis udostępnia 5 MB przestrzeni dyskowej strony WWW, oraz adres w formacie http://www.login.e-mania.pl. Możliwość skorzystania z FormMail, licznika, statystyk odwiedzin, chat-a, forum, księgę gości. Pełny dostęp do CGI oraz PHP. Konta są aktywowane w ciągu 6 godzin od chwili zamówienia.

http://www.gnutella.pl
Konta posiadają objętość 15 MB (razem z WWW). Adres strony na postać: http://www.gnutella.pl/nazwa/.

http://www.hg.pl
Konta WWW posiadają limit objętości ustawiony na 25 MB. Łączna wielkość plików nie związanych z wyglądem strony (download) nie może przekroczyć 6 MB. Adres w postaci http://www.login.hg.pl. Możliwość obejrzenia statystki każdego wirtualnego hosta istniejącego na serwerze, jeśli właściciel danego WWW nie zlikwiduje go.

http://www.internet.pl/priv
Pojemność wynosi 20 MB. Adres w formie http://priv.internet.pl/~login. Użytkownik zobowiązany jest wstawić logo serwisu. Strony nie mogą być komercyjne. Jeśli konto nie będzie aktywne dłużej niż 60 dni zostanie usunięte.

http://www.kki.net.pl
Otrzymujemy 3 MB, nazwa skrzynki musi składać się z nie więcej niż 16 znaków.

http://www.konin.lm.pl
Usługa dostępna jest tylko dla mieszkańców byłego woj. konińskiego. Aby założyć swoją WWW, trzeba mieć najpierw konto pocztowe na tym samym portalu. Pojemność konta wynosi 15 MB, adres: http://www.nazwa.konin.lm.pl. Konto może zostać skasowane, jeśli: jest ich więcej niż 2, jest nieużywane przez okres 3 miesięcy, użytkownik używa strony do dystrybucji nielegalnego oprogramowania, plików mp3, pornografii, oraz umieszcza dział DOWNLOAD (lub inny generujący duży ruch), a więc materiały uciążliwe dla pozostałych użytkowników serwera.

http://www.obywatel.pl
30 MB pojemności, nazwa w postaci http://www.twojanazwa.obywatel.pl, konto zostanie usunięte, jeśli: nie korzysta się z niego przez okres dłuższy, niż 6 miesięcy, przechowuje na koncie i rozpowszechnia za jego pomocą pliki, których nie jest autorem (szczególnie pliki MP3). Strony WWW muszą zostać zarejestrowane w Bazie Adresów Serwera w ciągu 30 dni od uruchomienia serwera wirtualnego użytkownika.

http://www.phg.pl
Serwis oferuje: 10 MB przestrzeni dyskowej, obsługę PHP oraz CGI, statystykę konta, forum dyskusyjne. Bardzo wolny, strony często się nie wyświetlają.

http://www.promail.pl
Wielkość konta wynosi 5 MB, konto zostanie usunięte jeśli nie było aktualizowane dłużej niż dwa miesiące.

http://www.radio.org.pl
Konto o pojemności 7 MB przestrzeni dyskowej, oraz strona WWW o adresie http://www.radio.org.pl/~nazwa/.

http://www.silesianet.pl
Limit objętości to 25 MB, nazwa w formacie http://domena.silesianet.pl, konto zostanie utworzone w przeciągu 8 godzin od wysłania formularza. Strony będą usuwane gdy: nikt nie zaloguje się przez 60 dni; użytkownik po założeniu konta nie wyśle swojej strony.

http://www.skynet.com.pl
Pojemność miejsca na witrynę WWW wynosi 5 MB. W czasie do 1 miesiąca od daty założenia konta WWW użytkownik jest zobowiązany wysłać swoją stronę na serwer, w przeciwnym wypadku konto zostanie zlikwidowane. Witryny, które nie będą aktualizowane więcej niż raz na pól roku zostaną usunięte.

http://www.terramail.pl
Konto o pojemności 20 MB przestrzeni dyskowej w tym 5 MB i 900 plików równocześnie. Konto nieużywane przez 3 miesiące może zostać skasowane.

http://www.viper.pl/skrzynka.html
Strony o pojemności 8 MB (łącznie z e-mailem), w domenie http://vvv.pl/~login dla pierwszych 6000 osób.

http://skyhost.pl
Strona musi być interesująca. Przyznawane jest miejsce w zależności od oceny autorów portalu. Trzeba najpierw wysłać maila.

http://www.polbox.com/

Konto o pojemności 2 MB. Trzeba wstawić banner. Strony użytkowników, na których konta nikt się nie zaloguje przez okres 60 dni będą automatycznie usuwane.

http://free.ngo.pl/

Darmowe miejsce dla organizacji pozarządowych.

http://www.icpg.owg.pl/

Strona dla podmiotów gospodarczych.

http://www.mobile.net.pl/

Tutaj możesz założyć wizytówkę w WAP (możliwą do oglądania w telefonach komórkowych z obsługa tego protokołu).

http://www.most.org.pl/

Konto o pojemności 20 Mb na stronę, dla organizacji zajmujących się ekologią I prawami człowieka.

http://szkola.net/

Pojemność 30 MB. Porta edukacyjny.

http://poczta.fri.pl/

Pojemność 30 MB.

http://www.internet.pl/

Pojemność konta 1 Mb miejsca. Na stronę trzeba wstawić logo internet.pl.

10.4Zestaw darmowych aliasów

http://www.prv.pl

Domena, alias na WWW i maila, informacja o przychodzącej poczcie na komórkę, maskowanie adresu, statystyki.

http://www.alias.polbox.pl

Adresy w.pl i z.pl na pocztę i WWW, co 90 dni trzeba ponownie rejestrować (przedłużać) domenę.

http://www.topnet.pl

Alias na e-mail i WWW, banner przy wywoływaniu strony.

http://of.pl

Trzeba umieścić banner na stronie.

http://domeny.maxi.pl

Dodają ramkę z paskiem reklamowym do wywoływanej strony.

http://www.dodaj.sobie.to

Co 90 dni trzeba ponownie rejestrować domenę.

http://www.komputron.qs.pl/dns.shtml

Alias na stronę WWW w domenie: nazwa.net.qs.pl, nazwa.w.qs.pl, nazwa.w.komputron.qs.pl, nazwa.z.komputron.qs.pl lub nazwa.miasto.qs.pl.

http://www.art.pl

Usługa przeznaczona tylko dla osób mających swój własny serwer WWW (i dns). Domenę otrzymają strony poświęcone sztuce, albo działalności artystycznej.

http://domeny.mynet.pl

Alias na WWW i e-mail w domenie mynet.pl.

http://irc.pl/alias.php3

Alias na maila w domenie irc.pl.

http://www.vel.pl

Darmowy alias w formacie nazwa.vel.pl lub nazwa.e-zum.com.

http://www.glt.pl

Darmowy alias na WWW w domenie glt.pl.

http://www.any.pl

Alias na WWW w formacie nazwa.any.pl lub nazwa.k7.pl.

http://www.fajne.hg.pl

Alias na WWW w domenie fajne.net.

http://www.domeny.flesznet.com

Alias na WWW w domenach z.flesznet.com, w.flesznet.com, city.flesznet.com, na.flesznet.com i strona.flesznet.com.

http://wiosna.com/alias.htm

Alias na stronę WWW w formacie nazwa.wiosna.com.

http://www.one.pl

Darmowa subdomena w domenie one.pl (konieczność posiadania własnych dnsów).

http://www.xu.pl

Darmowe aliasy w domenach xu.pl i spec.pl.

http://grdz.com/?q=rejestracja_subdomeny

Alias na WWW formacie na.grdz.com, o.grdz.com, w.grdz.com i z.grdz.com.

http://www.sciaga.net

Alias na maila w domenie sciaga.net.

http://www.kropeczka.pl

Alias na WWW w formacie nazwa.kropeczka.pl.

10.5Polskie wyszukiwarki i katalogi stron WWW

http://www.emulti.pl/	e-Multi - Pierwsza Polska Multiwyszukiwarka
http://bluepages.atelier.pl/	Wyszukiwarki – BluePages
http://www.arena.pl/	Wyszukiwarka - Polski Infoseek, obecnie na portalu Areny
http://www.altavista.pl	Wyszukiwarka - Polska Altavista
http://www.chip.pl	Wyszukiwarka - Netoskop
http://pl-info.com/pl/	Wyszukiwarka - Poland on the Net
http://www.onet.pl	Katalog i wyszukiwarka - Optimus S.A.
http://szym.com/pl/	Wyszukiwarka - *.PL - Polskie Serwery Internetowe
http://www.wow.pl	Katalog - Polski "Yahoo"
http://www.wp.pl	Katalog - Wirtualna Polska (dawniej http://wp.cnt.pl/)
http://www.news.com.pl	Katalog - Katalog Polskich Stron WWW
http://www.polishworld.com/polish.html	Katalog - PolishWorld
http://www.sonik.net	Katalog - Sonik
http://www.flob.net/	Katalog - Flob Net
http://www.cnl.tonet.pl/	Katalog - Czas Na Links
http://www.netmagia.pl/	Katalog - Netm@gia
http://www.informacja.pl/	Katalog - polskie serwery WWW
http://www.bjn.pl/	Katalog - BeJotNet
http://www.abas.pl/~planeta/	Katalog - Polski Katalog Najlepszych Stron WWW
http://www.pollinks.org.pl/	Katalog - "Polski Links"
http://www.cyber.com.pl/katalog/	Katalog - Cyber